‘Kleur in blauw’. Zo heette het boekje dat de jonge politievrouw Saniye Çelik ontwikkelde in de jaren negentig. Zo frêle als ze oogt, was ze altijd al een sterke vrouw. Ook in die tijd. Er waren weinig vrouwen in het team. Saniye zag vrouwen omvallen en vertrekken. En slechts weinigen stroomden door. Van kleur was helemaal geen sprake. Daar is bij haar het zaadje geplant om zich al vele jaren bezig te houden met diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie. Ruim voordat het thema breed op de maatschappelijke agenda stond, en in verschillende hoedanigheden. En ergens op die reis kruisten de wegen van Saniye en Bex* elkaar.
De periode bij de politie was voor Saniye een inspiratie om zich verder te verdiepen in diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie. Dat deed ze zeventien jaar bij de politie. Daarna stroomde ze door naar de Rijksoverheid. Vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties coördineerde ze ruim veertien jaar het diversiteitsbeleid voor de publieke sector. Ze deed dissertatie-onderzoek naar de business case van diversiteit in publieke organisaties en promoveerde aan de Universiteit Leiden. Ze is lector aan Hogeschool Leiden en leidt leiderschapsprogramma’s bij het Centre for professional Learning aan de faculteit Governance and Global Affairs van de Leidse universiteit.
Warme herinneringen
Zelf is ze vooral trots op de ontwikkeling van diversiteitsinterventies, -methodieken en -trainingen in overheidsorganisaties. “Daarmee maakten we het verschil, ook samen met Bex*. Ik bewaar warme herinneringen aan hoe we met elkaar werkten aan bewustwording en agendering van diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie. In die periode ging het over diversiteit op de werkvloer van alle overheidsorganisaties. Samen met Bex* bereikten we de complete publieke sector. Ik herinner me zeer waardevolle bijeenkomsten in onder andere het Kurhaus in Scheveningen. Maar het onderwerp ging ook het land in. Met heldere en inspirerende campagnes (onder andere ‘Thuis in Nederland, zie onderaan dit artikel), een slimme manier om alle gemeenten te bereiken én samenwerking met de A&O-fondsen kregen we gemeenten en provincies in beweging.”
Saniye pleit nog steeds voor onderzoek. “We moeten blijven zoeken naar waar de schoen wringt. Dankzij onderzoek kunnen we de vertaling maken naar de praktijk. Als een veerpont tussen wetenschap en praktijk.”
Gevoel van urgentie
Vandaag de dag is het thema diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie actueler dan ooit. Hoe kijkt Saniye aan tegen het huidige overheidsbeleid? “Eén op de twee mensen is vrouw. Eén op de vier mensen heeft een andere culturele of etnische achtergrond dan puur Nederlands. Het onderwerp valt of staat met het gevoel van urgentie en politieke sturing. Die sturing ontbrak lange tijd, maar het gevoel van urgentie is volledig terug, mede dankzij maatschappelijke discussies en ook door kraptes op de arbeidsmarkt. Die blijvende aandacht moeten we wel met elkaar borgen. Alleen dan komen er duurzame ambtelijke en maatschappelijke acties en beweging.’
Ze vervolgt: “Communicatie is één van de belangrijkste pijlers om mensen mee te krijgen. Als inclusie niet in de hoofden en harten van mensen komt, activeer je niets. Het gaat om het tot leven brengen van beleid. Dat is niet alleen een kernboodschap die je wilt laten landen. Het gaat om het creëren van bewustzijn, om interactie en om meedenken vanuit gelijkwaardigheid.”
Praktijk en onderzoek verbinden
Rondom het vraagstuk gaat er nog steeds veel niet goed volgens Saniye. “Er zijn nog veel stappen te zetten. Ik gebruik mijn nieuwsgierigheid om me te blijven afvragen waarom het soms lukt en soms ook niet. Die nieuwsgierigheid bracht mij in de wetenschap. Mijn streven blijft om praktijk en onderzoek te verbinden. Steeds weer iets nieuws toevoegen, geeft me energie. Inzichten van een bepaalde sector naar een andere brengen, op het juiste moment. Dat is ook een link met het belang van strategische communicatie: op welk moment kun je een onderwerp agenderen? Wanneer is een doelgroep er klaar voor? Hoe kijk ik aan tegen diversiteit? Hoe ga ik om met mensen die soms enorm van elkaar en van mij verschillen? Hoe verhoud ik me tot hen?”
Saniye ontwikkelde bijvoorbeeld de Inclusiescan. Deze scan meet niet hoe divers een organisatie is of welke onbewuste vooroordelen er zijn. Hij brengt in kaart welke vaardigheden mensen in huis hebben om inclusie tot een succes te maken, meer ruimte te bieden aan verschillen en ieders talent beter te benutten. De persoonlijke rapportage bevat tips en adviezen en vergroot je zelfinzicht. De scan kent vijf aspecten: managen van verschillen, open voor diversiteit, ruimte voor inclusie, samenwerken en open voor verandering. Die aspecten worden in kaart gebracht met onderliggende schalen. Denk bijvoorbeeld aan inclusief leiderschap, besluitvorming, sociale inclusie, open-minded zijn en vertrouwen. Meer informatie over deze scan vind je hier.
Naar aanleiding van de samenwerking met Saniye Çelik, ontwikkelde Bex* de campagne ‘Thuis in Nederland’. De vraag kwam via Saniye vanuit het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, onder leiding van minister Aart-Jan de Geus en de toenmalige staatssecretaris Rita Verdonk van Vreemdelingenzaken en Integratie. Een campagne die via gemeenten werd uitgerold en allerlei succesvolle interventies kende op gemeentelijk niveau. Een project waar we ook vandaag de dag nog steeds heel trots op zijn. Een campagne die nog steeds maatschappelijk relevant is in de samenleving van vandaag.
Meer weten?
Neem vrijblijvend contact met ons op.
